کد مطلب:223735 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:125
فرزند امام هشتم منحصر بفرد است
از مفاد اخبار و احادیث موثق فرقه ی امامیه و غیر امامیه استنباط می شود كه اولاد حضرت رضا علیه السلام منحصر بیك فرزند پسر آنهم اباجعفر محمد بن علی بن موسی علیه السلام بود.
شیخ مفید در ارشاد [1] حافظ گنجی در كفایت الطالب [2] می نویسد علی بن موسی جز ابی جعفر محمد فرزندی نداشت.
حمیری از حنان بن سدیر روایت می كند كه از حضرت ابی الحسن الرضا علیه السلام پرسیدم آیا اولاد و عقبی دارید او فرمود كه جز یك فرزند عقبی و اولادی ندارم.
[ صفحه 151]
شیخ فتونی در حدیقة النسب می نویسد امام هشتم جز اباجعفر فرزندی نداشت و شبراوی در اتحاف و ابن حجر در صواعق [3] می نویسد امام رضا درگذشت در حالی كه پنج اولاد پسر و دختر داشت.
محمد بن طلحه [4] و ابن صباغ [5] امامی آنها را بنام محمد قانع - حسن - جعفر - ابراهیم - حسین - عایشه نقل كرده و ابن جوزی [6] چهار نفر از آنها را نقل كرده است از این اخبار كه بگذریم در دوره های بعد نیز ما از آن چهار فرزند یا سه فرزند خبر نداریم در حالی كه تاریخ برای ضبط روشن تر بوده معلوم می شود گفته ی شیخ مفید و كسانی كه بیك اولاد قائل بوده اند صحیح تر و درست تر است.
مسعودی می نویسد از هشام بن حمران روایت شده كه در میان جمعی از كنیزان كه از مغرب خریداری كردند و برای فروش آوردند كنیزی بود بنام تكتم و یكی از اهل كتاب مغرب (نصاری) می گفت از این زن بهترین مردان جهان بوجود خواهد آمد تا بجریانی كه نقل شده او را بهشتاد دینار خریدند و او مادر امام هشتم علیه السلام بود كه دست قدرت از پاك ترین نسل دودمان شمعون كه از حواریون حضرت عیسی بود برای مادری پاكترین نفوس مقدسه بشری یعنی امام رضا علیه السلام از مغرب بمشرق فرستاد و در سال 153 این مولود آسمانی بدنیا آمد. [7] .
امام رضا علیه السلام در سال 186 بامر حق در حالی كه سی ساله بود قیام بدعوت مردم فرموده فرید و جدی در دائرةالمعارف می نویسد:
رضا - ابوالحسن علی بن الرضا ابن موسی الكاظم بن جعفر الصادق بن محمد الباقر زین العابدین یكی از ائمه اثنی عشر است كه مأمون دختر خود را باو تزویج كرد و بنام او سكه زد و دینار و درهم هم منتشر نموده و 33 هزار نفر از علویین را جمع كرد و علی بن موسی را از میان آنها برگزید و به ولایت عهدی مسلمین انتخاب نمود و لباس سیاه را بلباس سبز مبدل كرد و یك روزمأمون پرسید برادران شما در حق جد ما عباس چه می گویند؟
امام رضا فرمود چه می گویند در حق كسی كه خداوند اطاعت فرزند او را بر مردم واجب كرده!! مأمون امر كرد یك میلیون درهم بآن حضرت دادند.
[ صفحه 152]
تولدش در سال 153 یا 141 در مدینه و وفاتش 203 در طوس رخ داده.
ابوالفداء می نویسد: علی بن موسی بن جعفر قرشی علوی - هاشمی ملقب برضا مورد احترام مأمون قرار گرفت و او را ولیعهد مسلمین كرد و آخر ماه صفر سال 202 در طوس درگذشت [8] و این سه مورخ از یك سرچشمه نقل كرده اند كه آنهم آلوده بغرض بوده است و این كه شعر را از آن حضرت نقل كرده است:
كلنا یامل مدا فی الاجل
و المنایا هن آفات الامل
لاتغرنك اباطیل المنی
و الزم القصدودع عنك العلل
انما الدنیا كظل زائل
حل فیه راكب ثم ارتحل
ابن اثیر می نویسد مأمون در سال 196 در مكه و مدینه از مردم بیعت گرفت و جنگ فریقیه و طرابلس پیش آمد و تا سال 198 امین كشته شد (امین 4 سال و 8 ماه خلافت كرد)
در سال 199 قیام سادات طباطبائی شروع شد و مأمون تدبیر ولایتعهدی علی بن موسی را نمود و در اوایل سال 201 فرستاد امام هشتم را از مدینه بمرو باحترام تمام آوردند و او را ولیعهد مسلمین كرد. [9] .
در سال 203 بنقل طبری علی بن موسی از خوردن انگور درگذشت.
محمد بن جریر طبری در وقایع سال 201 می نویسد:
و فی هذه السنه جعل المأمون علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن حسین بن علی بن ابیطالب رضی الله عنه ولی عهد المسلمین و الخلیفة من بعده و سماه الرضا من آل محمد صلی الله علیه وآله وسلم و امر جنده بطرح السواد و لبس ثیاب الخضرة و كتب بذلك الی الافاق. [10] .
و در سال 202 از مرو عازم عراق شد و در این سال پوران دختر حسن بن سهل را بعقد خود درآورد و دختر خود ام حبیب را بعلی بن موسی داد و دختر دیگرش را بمحمد بن علی بن موسی تزویج كرد.
در سال 203 كه از سرخس بطوس آمد علی بن موسی انگور فراوان خورد و بمرگ فجأه در آخر ماه صفر از دنیا برفت [11] .
[ صفحه 153]
ابن طلحه ی شافعی می نویسد امام رضا علیه السلام در خراسان پیراهن سفید كوتاه و عمامه سفید لطیفی بر سر می نهاد و چوب دستی مخصوص دست می گرفت و به نماز می رفت و در حین رفتن سلام بر آدم و نوح و ابراهیم و اسماعیل و محمد صلی الله علیه وآله وسلم و بر بندگان صالح خدا درود و تحیت می فرستاد و این سطوت و بزرگواری موجب بغض و حسادت حاشیه نشینان مأمون شد و او را مجبور كردند از نماز گذاردن ولیعهد خود جلوگیری كند. [12] .
سلام علی آل طه و یاسین
سلام علی آل خیر النبیین
سلام علی روضة حل فیها
امام یباهی به الملك والدین
امام بحق شاه مطلق كه آمد
حریم درش بارگاه سلاطین
شه كاخ عرفان گل شاخ احسان
در درج امكان مه برج تمكین
علی بن موسی الرضا كز خدایش
رضا شد لقب چون رضا بودش آئین
ز فضل و شرف بینی او را جهانی
اگر نبودت تیره چشم جهان بین
اگر خواهی آری بكف دامن او
برو دامن از هر چه جز اوست بر چین
اهل صورت مست گفتار رضا علیه السلام
اهل معنی محو اسرار رضا علیه السلام
اهل حكمت اهل عرفان اهل علم
جملگی فایض ز گفتار رضا علیه السلام
اهل ادیان جمله باشد در جدال
گشته عاجز جمله زافكار رضا علیه السلام
انبیاء اسرار حق زو یافتند
زان فنا گشتند ز اسرار رضا علیه السلام
[ صفحه 155]
شیخ مفید در ارشاد [1] حافظ گنجی در كفایت الطالب [2] می نویسد علی بن موسی جز ابی جعفر محمد فرزندی نداشت.
حمیری از حنان بن سدیر روایت می كند كه از حضرت ابی الحسن الرضا علیه السلام پرسیدم آیا اولاد و عقبی دارید او فرمود كه جز یك فرزند عقبی و اولادی ندارم.
[ صفحه 151]
شیخ فتونی در حدیقة النسب می نویسد امام هشتم جز اباجعفر فرزندی نداشت و شبراوی در اتحاف و ابن حجر در صواعق [3] می نویسد امام رضا درگذشت در حالی كه پنج اولاد پسر و دختر داشت.
محمد بن طلحه [4] و ابن صباغ [5] امامی آنها را بنام محمد قانع - حسن - جعفر - ابراهیم - حسین - عایشه نقل كرده و ابن جوزی [6] چهار نفر از آنها را نقل كرده است از این اخبار كه بگذریم در دوره های بعد نیز ما از آن چهار فرزند یا سه فرزند خبر نداریم در حالی كه تاریخ برای ضبط روشن تر بوده معلوم می شود گفته ی شیخ مفید و كسانی كه بیك اولاد قائل بوده اند صحیح تر و درست تر است.
مسعودی می نویسد از هشام بن حمران روایت شده كه در میان جمعی از كنیزان كه از مغرب خریداری كردند و برای فروش آوردند كنیزی بود بنام تكتم و یكی از اهل كتاب مغرب (نصاری) می گفت از این زن بهترین مردان جهان بوجود خواهد آمد تا بجریانی كه نقل شده او را بهشتاد دینار خریدند و او مادر امام هشتم علیه السلام بود كه دست قدرت از پاك ترین نسل دودمان شمعون كه از حواریون حضرت عیسی بود برای مادری پاكترین نفوس مقدسه بشری یعنی امام رضا علیه السلام از مغرب بمشرق فرستاد و در سال 153 این مولود آسمانی بدنیا آمد. [7] .
امام رضا علیه السلام در سال 186 بامر حق در حالی كه سی ساله بود قیام بدعوت مردم فرموده فرید و جدی در دائرةالمعارف می نویسد:
رضا - ابوالحسن علی بن الرضا ابن موسی الكاظم بن جعفر الصادق بن محمد الباقر زین العابدین یكی از ائمه اثنی عشر است كه مأمون دختر خود را باو تزویج كرد و بنام او سكه زد و دینار و درهم هم منتشر نموده و 33 هزار نفر از علویین را جمع كرد و علی بن موسی را از میان آنها برگزید و به ولایت عهدی مسلمین انتخاب نمود و لباس سیاه را بلباس سبز مبدل كرد و یك روزمأمون پرسید برادران شما در حق جد ما عباس چه می گویند؟
امام رضا فرمود چه می گویند در حق كسی كه خداوند اطاعت فرزند او را بر مردم واجب كرده!! مأمون امر كرد یك میلیون درهم بآن حضرت دادند.
[ صفحه 152]
تولدش در سال 153 یا 141 در مدینه و وفاتش 203 در طوس رخ داده.
ابوالفداء می نویسد: علی بن موسی بن جعفر قرشی علوی - هاشمی ملقب برضا مورد احترام مأمون قرار گرفت و او را ولیعهد مسلمین كرد و آخر ماه صفر سال 202 در طوس درگذشت [8] و این سه مورخ از یك سرچشمه نقل كرده اند كه آنهم آلوده بغرض بوده است و این كه شعر را از آن حضرت نقل كرده است:
كلنا یامل مدا فی الاجل
و المنایا هن آفات الامل
لاتغرنك اباطیل المنی
و الزم القصدودع عنك العلل
انما الدنیا كظل زائل
حل فیه راكب ثم ارتحل
ابن اثیر می نویسد مأمون در سال 196 در مكه و مدینه از مردم بیعت گرفت و جنگ فریقیه و طرابلس پیش آمد و تا سال 198 امین كشته شد (امین 4 سال و 8 ماه خلافت كرد)
در سال 199 قیام سادات طباطبائی شروع شد و مأمون تدبیر ولایتعهدی علی بن موسی را نمود و در اوایل سال 201 فرستاد امام هشتم را از مدینه بمرو باحترام تمام آوردند و او را ولیعهد مسلمین كرد. [9] .
در سال 203 بنقل طبری علی بن موسی از خوردن انگور درگذشت.
محمد بن جریر طبری در وقایع سال 201 می نویسد:
و فی هذه السنه جعل المأمون علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن حسین بن علی بن ابیطالب رضی الله عنه ولی عهد المسلمین و الخلیفة من بعده و سماه الرضا من آل محمد صلی الله علیه وآله وسلم و امر جنده بطرح السواد و لبس ثیاب الخضرة و كتب بذلك الی الافاق. [10] .
و در سال 202 از مرو عازم عراق شد و در این سال پوران دختر حسن بن سهل را بعقد خود درآورد و دختر خود ام حبیب را بعلی بن موسی داد و دختر دیگرش را بمحمد بن علی بن موسی تزویج كرد.
در سال 203 كه از سرخس بطوس آمد علی بن موسی انگور فراوان خورد و بمرگ فجأه در آخر ماه صفر از دنیا برفت [11] .
[ صفحه 153]
ابن طلحه ی شافعی می نویسد امام رضا علیه السلام در خراسان پیراهن سفید كوتاه و عمامه سفید لطیفی بر سر می نهاد و چوب دستی مخصوص دست می گرفت و به نماز می رفت و در حین رفتن سلام بر آدم و نوح و ابراهیم و اسماعیل و محمد صلی الله علیه وآله وسلم و بر بندگان صالح خدا درود و تحیت می فرستاد و این سطوت و بزرگواری موجب بغض و حسادت حاشیه نشینان مأمون شد و او را مجبور كردند از نماز گذاردن ولیعهد خود جلوگیری كند. [12] .
سلام علی آل طه و یاسین
سلام علی آل خیر النبیین
سلام علی روضة حل فیها
امام یباهی به الملك والدین
امام بحق شاه مطلق كه آمد
حریم درش بارگاه سلاطین
شه كاخ عرفان گل شاخ احسان
در درج امكان مه برج تمكین
علی بن موسی الرضا كز خدایش
رضا شد لقب چون رضا بودش آئین
ز فضل و شرف بینی او را جهانی
اگر نبودت تیره چشم جهان بین
اگر خواهی آری بكف دامن او
برو دامن از هر چه جز اوست بر چین
اهل صورت مست گفتار رضا علیه السلام
اهل معنی محو اسرار رضا علیه السلام
اهل حكمت اهل عرفان اهل علم
جملگی فایض ز گفتار رضا علیه السلام
اهل ادیان جمله باشد در جدال
گشته عاجز جمله زافكار رضا علیه السلام
انبیاء اسرار حق زو یافتند
زان فنا گشتند ز اسرار رضا علیه السلام
[ صفحه 155]
[1] ارشاد مفيد ص 290.
[2] كفايت الطالب ص 310.
[3] صواعق ص 123.
[4] مطالب السئول ص 87.
[5] فصول المهمه ص 280.
[6] تذكرة الخواص ص 22.
[7] اثبات الوصيه مسعودي ص 165.
[8] البداية و النهاية ابوالفداء ابن كثير شامي ص 250 ج 10.
[9] كامل بن اثير ص 183 ج 5 ص 193 ج 5.
[10] تاريخ الامم و الملوك طبري ص 139 ج 7.
[11] تاريخ الامم و الملوك طبري ص 150 ج 7.
[12] مناقب شافعي ص 87.